Start cultuurhistorisch onderzoek architectuur en stedenbouw in Huizen.
Uitbreiding van beschermd dorpsgezicht voorkomt onnodige sloop.
Huizer Courant. 13 juli 2017. Martin van Os. Na de zomer start de gemeente Huizen met een cultuurhistorisch onderzoek naar bijzondere architectuur en stedenbouw uit de periode 1940-1985. De bedoeling is om tot een bijgewerkte monumentenlijst te komen. Nieuw is dat de gemeente ditmaal actief de Huizer inwoners bij het onderzoek wil betrekken. In de jaren ’90 van de vorige eeuw is er al eerder onderzoek gedaan, toen betrof het de periode 1840 – 1940. Dat heeft geleid tot de erkenning van ongeveer 90 gemeentelijke monumenten.
Geen vage criteria “Niet alleen een complete bijgewerkte monumentenlijst van panden, maar we willen tevens nu goede criteria opstellen”, zegt wethouder Gerrit Pas. “De term ‘van cultuurhistorische waarde’ of ‘karakteristiek’ stond niet altijd een eventuele sloop in de weg. Dat bleken vage criteria”. Een vergunning voor sloop aanvragen is dan niet nodig. Een melding volstaat,
Boerderij Valkenaarstraat is bewaard gebleven maar had evengoed gesloopt kunnen worden.
Bezwaar tegen sloop. Gerrit Pas noemt daarbij de panden Schoolstraat 13 en Valkenaarstraat 58. Het ‘karakteristieke’ gebouwtje in de Schoolstraat werd gesloopt en er kwamen 4 woningen voor in de plaats. De buurt maakte daar bezwaar tegen. De boerderij met hooischuur aan de Valkenaarstraat (uit 1876) kon na protesten van de ‘Vrienden van het Oude Dorp’, buurtbewoners en een inschikkelijke eigenaar deels worden gerenoveerd en behouden blijven.
Suggesties inwoners beoordelen. Jan van der Hoeve, bouw- en cultuurhistoricus, was al eerder in Huizen bij het vorige onderzoek betrokken. Op de matig bezochte informatiebijeenkomst (alleen vertegenwoordigers van de Vrienden van het Oude Dorp, de Historische Kring Huizen en twee inwoners waren vertegenwoordigd), lichtte hij zijn nieuwe onderzoeksopdracht toe. Jan van der Hoeve: “We beoordelen panden op hun architectuurhistorische waarde, historische waarde en op stedenbouwkundige aspecten. Een criterium kan ook zeldzaamheid zijn, gaafheid of een vooraanstaande aachitect. We lopen de vorige lijst na en zullen suggesties van organisaties en inwoners beoordelen”. Als extra aandachtspunt wilde hij tevens de ’30 jaren-woningen betrekken. Die hebben volgens hem nog weinig aandacht gekregen.
Jaren 1950 tot 1985. De periode die nu zeker ook in de belangstelling staat voor het onderzoek is de periode van de jaren 1950 tot 1985. Vanaf de jaren ’60 en ’70 kende Huizen een bouwexplosie die tot de uitbreiding van de oorspronkelijke dorpskern heeft geleid. Ook dat behoort tot de bouwgeschiedenis van Huizen.
Panden van architect Wijgert Kooij behoren nog niet tot het beschermd dorpsgezicht.
Beschermd dorpsgezicht.“Bij de beoordeling gaat het niet alleen om panden, maar zeker ook over een buurt, wijken of straten”, verklaarde Van der Hoeve op een vraag van ‘De Vrienden’ of beschermd dorpsgezicht hierbij ook een criterium is. Al eerder wezen ‘De Vrienden” op de panden van architect Wijgert Kooij (1855-1919) in Huizen. Die kunnen volgens deze beschermers van het erfgoed best in aanmerking komen voor beschermd dorpsgezicht.
Portemonnee. Rekening houden met de portemonnee van de gemeente (beschermde woningen kunnen bij eventuele nieuwbouw minder opbrengen) is, zo verzekerde Gerrit Pas, niet het uitgangspunt. “Wij gaan uit van de (cultuur)architectonische en of stedenbouwkundige waarde”.
Korte beschrijvingen. “Is een goede beschrijving van de panden niet noodzakelijk voor een toetsing” was een andere vraag die opkwam. Volgens Van der Hoeve helpteen adequate beschrijving van exterieur en interieur, maar hij wees op het arbeidsintensieve proces dat dan volgt. “Bij Rijksmonumenten is er nu een aanpak die met korte beschrijvingen volstaat”.
Belevingswaarde. Van der Hoeve voegt er echter aan toe dat de beoordeling in de loop der tijd wel is aangepast. De belevingswaarde en gevoelswaarde van een pand speelt nu ook een rol. Jan van der Hoeve: “Dan gaat het om de geschiedenis levend te houden. Plekken of panden, zeg maar, waar een verhaal te vertellen is. Vandaar dat we actief graag suggesties van inwoners in Huizen willen krijgen”.Fred Sanders van ‘De Vrienden’ voegt er desgevraagd aan toe dat “Veel neerkomt op de nog te maken inventarisatie van panden. Van belang zijn heldere criteria voor plaatsing op de groslijst. Het zou goed zijn om van de welstandscommissie het “monumentenlid” bij deze selectie te betrekken. Daar is best veel kennis en bovendien is de link met de dagelijkse bouwpraktijk dan ook gelegd”.
Boekje historische panden.Hoe nu inwoners erbij te betrekken? Een suggestie die veel weerklank vond was het maken van een boekje met vele foto’s van historische panden,buurten, parken en verhalen. Gerrit Pas: “Dat kan inwoners meer inzicht geven van wat er in Huizen is te vinden. De Historische Kring zou dat kunnen uitgeven, met steun van de gemeente”.
Aan de slag. Inwoners die uit de periode 1850-1985 een gebouw een gemeentelijke monument vinden, het bijzonder vinden, een verhaal daarover te vertellen hebben of daar de aandacht op willen vestigen kunnen reageren. De gemeente gaat aan de slag met de voorbereiding. Met een afspraak: De ‘Vrienden van het Oude Dorp’ en de ‘Historische Kring Huizen’ gaan het van commentaar voorzien. Die gezamenlijkheid spreekt beide organisaties aan. Het onderzoek start in het najaar. Er zal actief de publiciteit worden gezocht om suggesties van inwoners te vragen. Mogelijk al op de landelijke ‘Open Monumentendag’ van 9 en 10 september.
